Badanie USG jest badaniem pierwszego wyboru w ocenie stawu kolanowego. Jest to jeden z najczęściej ocenianych stawów. Badanie USG do obrazowania wykorzystuje ultradźwięki przez co jest niebolesne i nieszkodliwe. Jest powszechnie stosowane zarówno u dzieci jak i dorosłych. Podczas badania lekarz przykłada głowicę ultrasonograficzną pokrytą żelem do badanego stawu. Badanie rozpoczyna się w pozycji leżącej na plecach ze swobodnie ułożoną kończyną. Podczas oceny poszczególnych elementów stawu lekarz prosi pacjenta o zmienianie ustawienia stawu, dzięki czemu badanie jest pełniejsze oraz uzyskuje się dodatkowe informacje obserwując struktury anatomiczne w ruchu (tzw. badanie dynamiczne). Nieodłączną częścią badania ultrasonograficznego kolana jest ocena dołu podkolanowego, którą wykonuje się gdy pacjent leży na brzuchu.
Wskazania
Trzy główne wskazania do wykonania badania USG kolana urazy, zmiany w przebiegu chorób reumagologicznych (najczęściej reumatoidalne zapalenie stawów -RZS i u dzieci młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów MIZS), ocena guzów okolicy kolana wyczuwalnych palpacyjnie.
Urazy
Więzadło rzepki obraz prawidłowy (strona prawa)
Urazy dotyczące stawu kolanowego mogą być ostre lub przewlekłe. Pacjent typowo demonstruje ból połączony z obrzękiem stawu oraz ograniczeniem jego zakresu ruchu (może również występować blokowanie się stawu).
W badaniu USG u pacjenta po urazie kolana można stwierdzić:
- wysięk w stawie
- uszkodzenie więzadeł, mięśni lub ścięgien
- uszkodzenie chrząstki na kłykciach kości udowej
- uszkodzenie łąkotek
- zapalenie kaletek
- wolne ciała śródstawowe
Obraz USG kolana skoczka, bliższa część więzadła rzepki pogrubiała o obniżonej echogeniczności i zatartej echostruktrze.
Pomimo tego, że łąkotki, chrząstki stawowe, kości (w zakresie ich powierzchni) są widoczne w badaniu USG w stosunkowo dużym zakresie, to jednak ze względu na ograniczenia metody badanie USG nie może w pełni wykluczyć patologii w obrębie tych struktur. Trzeba sobie zdawać sprawę również z ograniczonej możliwości oceny więzadła krzyżowego przedniego, które ze względu na swoje położenie w głębokiej części stawu jest słabo widoczne w USG. Badanie ultrasonograficzne może uwidocznić świeży krwiak w okolicy więzadła oraz stwierdzić cechy jego niestabilności w badaniu dynamicznym są to jednak tylko cechy pośrednie uszkodzenia tego więzadła. W związku z powyższym obraz USG kolana zawsze należy analizować łącznie z danymi klinicznymi oraz w razie konieczności stosować inne techniki obrazowe (tomografię komputerową i rezonans magnetyczny).
USG kolana w chorobach reumatologicznych
Niewielki wysięk stawie kolanowym, widoczny jest zachyłek nadrzepkowy.
Tradycyjne zdjęcie rentgenowskie wciąż jest podstawowym badaniem u pacjentów z zapaleniem stawu. Jednakże zdjęcie rentgenowskie obrazuje głównie kości. Nie pozwala ono na bezpośrednią ocenę tkanek miękkich stawu i struktur okołostawowych takich jak chrząstki, torebka stawowa, błona maziowa, ścięgna, kaletki czy więzadła. Dlatego badania USG i zdjęcie rentgenowskie doskonale się uzupełniają.
USG w ocenie tej grupy pacjentów wykorzystuje się głównie do:
- oceny wysięku w stawie
- oceny przerostu błony maziowej oraz jej ukrwienia
- różnicowanie wysięku od łuszczki zapalnej w obrębie stawu, kaletkach, pochewkach ścięgien
- rozpoznawanie pęknięcia ścięgien
Wyczuwalne guzy okolicy stawu kolanowego
Duży wysięk stawie kolanowym w zachyłku nadrzepkowym.
Jest to stosunkowo częsty powód zgłaszania się pacjentów do lekarza. Zazwyczaj to pacjent sam znajduje zmianę. Niekiedy są one stwierdzane przypadkowo podczas badania USG wykonywanego z innego powodu. Rola badania USG u tych pacjentów to przede wszystkim określenie czy zmiana jest lita, czy płynna, z jakiej struktury się wywodzi oraz ewentualnie jakie inne badania należy wykonać. Zmiany wewnątrz stawowe często powodują ból, wysięk oraz blokowanie się stawu.
Ocena po zabiegu operacyjnym
U pacjentów po przebytej operacji kolana USG pozwala rozpoznać krwiak, ropień, przestrzenie płynowe oraz septyczne zapalenie stawu. Umożliwia również wykonywanie procedur interwencyjnych z kontrolą położenia igły w czasie rzeczywistym.
Przygotowanie pacjenta
Duży wysięk w kaletce brzuchato-półbłoniastej – tzw. „torbiel Bakera”
Pacjent nie wymaga specjalnego przygotowania, jednak należy pamiętać, że badanie nie może być wykonane przez opatrunki lub gips. W związku z tym pacjent zgłaszający się na badanie stawu kolanowego powinien mieć możliwość odsłonić kolano na czas badania.
Wykonujemy badania USG stawów, w tym USG stawu kolanowego zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Zapraszamy.
Diagnoson Centrum USG i lekarze specjaliści
ul. Warszawska 100/U8, Gdańsk Ujeścisko
ul. Kielnieńska 123/U1, Gdańsk Osowa